انگیزش کارکنان

نیروی انسانی، مهمترین بخش هر سازمان دانسته شده است. نیروی انسانی نقش محرک سازمان و عامل اصلی در رسیدن به اهداف سازمانی را بر عهده دارد. امروزه نیروی انسانی به عنوان محور تحول و عنصر اساسی هر سازمان که متأثر از اطلاعات و ارتباطات عمل می کند، در نظر گرفته می شود. البته نیروی انسانی زمانی میتواند سازمان را یاری دهد که خود از انگیزه بالایی برخوردار باشد. یکی از برنامه های راهبردی و حیاتی مدیریت هر مجموعه افزایش میزان انگیزش کارکنان سازمان است. ایجاد و حفظ انگیزه کارکنان از مهمترین عوامل مدیریتی در توسعه و پیشرفت و بهره وری هر سازمان است. از همین رو شناسایی میزان انگیزه کارکنان و راه های افزایش آن از وظایف مدیران است.

انگیزش در فارسی، اسم مصدر انگیزیدن است و در لغت، به معنای تحریک و ترغیب، تحریض و هیجان آمده است. معادل «انگیزش» در زبان انگلیسی کلمه (Motivation) می باشد. انگیزش با مفاهیمی چون نیاز، میل، علاقه، رغبت، و محرک ارتباط دارد و افراد برحسب علاقه، فرهنگ یا موقعیت خود، از این واژگان استفاده می کنند. البته از نظر علمی مفاهیم نیاز، انگیزه و محرک کاربرد بیشتری دارند. روانشناسان بر این باورند که « انگیزه عاملی است درونی که رفتار فرد را در جهت معینی هدایت می کند و راهنمای اوست برای گزینش کوششی از میان کوشش های ارادی وی» به عبارت دیگر انگیزش را می توان حالتی در افراد دانست که آنان را به انجام رفتار و عمل خاصی متمایل می سازد.

انگیزش بیانگر آن دسته از فرایندهای روانشناختی است که علت برانگیختگی، هدایت و تداوم اعمال ارادی هدفمند است. بر اساس این تعاریف برای شناخت فرایند انگیزش باید به معنای مفاهیمی چون نیازها، انگیزه ها، محرک ها پرداخت و روابط میان آنها را بررسی کرد. انگیزه ها همان پاسخ هایی است که افراد در جواب چراهای رفتارشان می گویند. انگیزه ها عامل آغاز و ادامه فعالیت ها هستند و جهت کلی رفتار هر فرد را معین می سازند. 

انگیزش در یک سازمان به معنای تمایل کارکنان به تلاش بسیار زیاد در جهت هدف های سازمانی است، مشروط بر آنکه این تلاش توان بر آورده ساختن یک یا چند نیاز فردی را داشته باشد. 

در مجموع میتوان گفت در موضوع شناسایی و سنجش عوامل مرتبط با «انگیزه» باید به دو نکته توجه داشت:

2) «انگیزش» فرایندگراست و بر انتخاب، عدم انتخاب و هدف هر کدام توجه دارد.

3) «انگیزش» هم بر چگونگی آغاز رفتار و هم بر چگونگی تداوم یا توقف آن توجه دارد.

 

مثال هایی از نتایج پژوهش در موضوع انگیزش کارکنان:

ابتدا باید توجه داد که ایجاد،حفظ و تقویت انگیزه کارکنان به عوامل بسیار گوناگون و گاه‌ ناشناخته‌ای وابسته است،به همین خاطر شناخت این عوامل و تعیین میزان اثربخشی آن،غالباً دشوار و نیازمند دقت و صحت مبانی علمی و شیوه های اجرایی پژوهش می باشد که ضرورتاً باید توسط پژوهشگران متخصص و با تجربه انجام شود.

نمونه نتایج حاصل از پژوهش در یک سازمان دانشی وابسته به نهادهای دولتی، نشان می دهد عوامل مؤثر در انگیزش همکاران آن مرکز به ترتیب اولویت عبارت بوده اند از:

ماهیت کار تخصص گرایی تعلق سازمانی احترام ساختار مسئولیت شغلی شناخت و قدردانی

ارتباط با مسئولان عملکرد مدیران عالی امنیت شغلی پیشرفت و توسعه شغلی ارتباط با همکاران حقوق و دستمزد آموزش

 

نمونه دیگر نتایج حاصل از تحقیق گسترده‌ای‌ است که در رابطه با تشریح انگیزه و تأثیر محرکه‌های انگیزش در نیروهای مسلح و رابطه آنها با خصوصیات محیطی صورت گرفته است، نتایج این تحقیق نشان داد که فرآیند انگیزش در تعامل با محیط های گوناگون،متفاوت است و در واحدهای مختلف و در سطوح‌ مختلف شغلی و تحصیلی،تفاوت دارد. البته در کل تعدادی از عوامل واجد اهمیت بیشتری بودند که عبارتند از:

1)پذیرفتن عقاید و نظریات کارکنان

2)ارزشیابی کار

3)امید به پیشرفت

4)استقلال بیشتر در کارها

5)مشخص بودن حدود وظایف و اختیارات

6)احساس تعلق بیشتر به اهداف سازمانی

7)واگذاری اختیارات و آزادی عمل بیشتر

8)توجه مسؤولان به نوآوری

9)کار پرتلاش و پرتحرک

10)برداشتن کنترل های شدید

11)مطلوبیت بیشتر کار

12)تشویقهای معنوی از سوی مسؤولان

13)تناسب شغل و تخصص

14)آموزش حین خدمت

مدیران هر سازمان جهت پویایی و رسیدن به اهداف آرمانی از قبل تعیین شده سازمان خود، لازمست با استفاده از متخصصان کارآزموده رضایت شغلی کارکنان در سازمان خود را مورد مطالعه قرار بدهند تا بتوانند اولویت عوامل موثر در انگیزش شغلی سازمان خودشان را شناسایی کنند و در جستجوی راهکارهای عملی برای ایجاد انگیزه باشند.

چطور در کارکنان انگیزه ایجاد کنیم؟ ( برگرفته از اینجا)

انگیزش کارکنان فرمول جادویی و مشخصی ندارد و سازمان‌ها می‌توانند به روش‌های مختلفی این کار را انجام دهند. بااین‌حال، چهار مورد وجود دارد که پای ثابت ایجاد انگیزه در کارکنان هستند.

۱- تعهدتان را نسبت به خشنودی کارکنان، به آن‌ها نشان دهید

اقداماتی مثل ایجاد محیط خوشایند، داشتن برنامه کاری انعطاف‌پذیر، ایجاد وقفه برای استراحت و ارائه مزایایی که نیازهای روزانه کارکنان را تأمین کنند، آن‌ها را به‌شدت خشنود می‌سازد. شما باید این موارد را همواره در کانون توجه قرار دهید. مهم‌تر از انجام این اقدامات آن است که کارکنان به این باور برسند که شما برای خشنودی آن‌ها از هیچ تلاشی دریغ نمی‌کنید.

۲- چشم‌انداز واضحی ترسیم کنید

تعیین یک چشم‌انداز و مقصد واضح، به حفظ و افزایش انگیزه کارکنان کمک زیادی می‌کند. اگر کارکنان در جریان امور قرار بگیرند و از علت اتخاذ یک تصمیم خاص باخبر شوند، آنگاه احساس بهتری خواهند داشت. وقتی همه بدانند که اقدامات فردی آن‌ها، چطور به کل مجموعه در دستیابی به اهدافش یاری می‌رساند، با انگیزه بیشتری کار می‌کنند.

 

۳- از اقدامات ارزشمند، تقدیر کنید

سازمانی که از اعضایش تقدیر می‌کند، اهمیت ایجاد انگیزه در کارکنان را بهتر درک کرده است. کارکنان می‌خواهند از معنادار و مهم بودن کاری که انجام می‌دهند مطمئن شوند و مورد تحسین همکاران و مدیران قرار بگیرند. شناسایی اقدامات ارزشمند و قدردانی از آن‌ها، علاوه بر افزایش عزت‌نفس، روحیه کارکنان را بهبود می‌بخشد. بنابراین برای داشتن کارکنان باانگیزه، فرهنگ قدردانی را در سازمان نهادینه کنید.

۴- برای کارکنان مسیر شغلی ایجاد کنید

کارکنانِ باکیفیت دوست ندارند برای مدتی طولانی، در وضعت ثابتی بمانند و اصطلاحاً "درجا" بزنند. با ترسیم مسیر شغلی، دلیلی به کارکنان ارائه می‌دهید که برای آن تلاش کنند. شما باید یک مسیر شغلی مناسب را همراه با طرح‌های رشد برای هر یک کارکنان در نظر بگیرید. مسیری که دارای نقاط عطف معنادار باشد تا کارکنان در هر مرحله از نقشه سفرشان در سازمان برای رسیدن به نقاط بعدی، مصمم و مشتاق باشند.