تعارض در سازمان

در فرهنگ لغات فارسى از تعارض به عنوان معترض شدن و مزاحم یکدیگر شدن و با هم اختلاف داشتن یاد شده است. تعارض جزئی طبیعی و عادی از زندگی روزمره ما و واقعیتی است که بشر در طول تاریخ با آن آشنا بوده ولی متأسفانه به دلیل عدم مدیریت صحیح، بیشتر به ستیزه جویی و دشمنی مبدل شده است. لذا امروز افراد پیشینه ناخوشایندی از آن دارند و به تعارض به عنوان یک پدیده منفی نگاه میکنند. 
تعارض در سازمان اجتناب ناپذیر است و لزوماً غیر ضروری نیست. تعارض می تواند خلاقیت را بیشتر و نوآوری و تغییر را ترویج دهد و یا ممکن است باعث اتلاف و تحلیل انرژی و منابع سازمان شود. برای مدیریت صحیح تعارض بایستی مدیران آن را به عنوان نیروی دائمی بشناسند و با برخورد سازنده و صحیح در جهت پویائی سازمان، آن را مدیریت نمایند. بنابراین توانائی هدایت و کنترل پدیده تعارض در سازمانها از مهمترین مهارتهای مدیران است که مدیران امروز نیازمند آن هستند.
مدیریت تعارض از یک سو به معنی به حداقل رساندن قدرت تخریبی تعارض است و و از سوی دیگر تعارض را به صورت یک پدیده اثربخش، خلاق،سازنده و سودمند مبدل می سازد. به طور کلی از میان تمام مهارت های مورد نیاز برای اثربخشی مدیران هیچ کدام مهمتر از مدیریت تعارض نیست. تعارض می تواند بر عملکرد سازمان اثرات ناگوار بگذارد یا شرایطی پدید آورد که سازمان بسیاری از نیروهای کارآمد خود را از دست بدهد. استفاده صحیح از تعارض ،موجب بهبود عملکرد و ارتقای سطح سلامتی سازمان می شود و استفاده غیر موثر موجب کاهش عملکرد و ایجاد تشنج و تنش در سازمان می شود .استفاده موثر از تعارض، مستلزم داشتن مهارت در اداره و کنترل تعارض است که به عنوان مدیریت تعارض بیان می شود. برخی تحقیقات نشان داده است که 20 درصد وقت مدیران عالی و میانی صرف برخورد با تعارض می شود. یافته مهمتر آنکه  در بین 25 عاملی که از نظر مدیران،عوامل اصلی در موفقیت شغلی شان بوده، «عامل توانایی برخورد با تعارض» مقام اول را به خود اختصاص داده است. محققان برای مدیریت تعارض پنج سبک اصلی را معرفی کرده اند:

نکته مهم در اینجا این است که هر چند تعارض امری اجتناب ناپذیر است و به دلیل متفاوت بودن اهداف، ارزش ها و عقاید به وجود می آید، ولی می توان آن را هدایت و به حداقل رساند و حل کرد. لذا آگاهی از دانش و مهارت های مدیریت تعارض به منظور استفاده از آن امری ضروری به نظر می رسد. آنچه که تعارض را ایجاد میکند، وجود نظرات مختلف و سپس ناسازگاری یا ضد و نقیض بودن آن نظریات است. درک نظرات مختلف به مدیران کمک میکند تا شیوه مناسبی را برای حل تعارض انتخاب کنند. 

تعارض هنگامی سازنده است که:

1. موجب تبیین مسایل و مشکلات شده و منجر به حل مسأله شود.
2. افراد را در حل اموری که برای آنها اهمیت دارد درگیر کرده و موجب ارتباطات اثربخش شود.
3. به افراد در توسعه و ادراک مهارتشان کمک کند و موجب ایجاد مشارکت در میان افراد از طریق یادگیری بیشتر درباره یکدیگر شود.
4. هدف ها و موضوعات را روشن و ابهامات را از بین برد.
5. مدیران، گروههای متعارض را بهتر زیر نظر گیرند تا رفتارشان تحت کنترل بیشتری قرار گیرد و کارها با دقت بیشتری انجام شود.
6. در بالا بردن کیفیت تصمیم گیری گروهی مؤثر باشد. به این صورت که اجازه دهد همه ی جوانب در تصمیم گیری لحاظ شود.
7. خلاقیت و نوآوری را افزایش دهد، آفرینش نظریات جدید را قوت بخشدو تحول را دامن زند.

تعارض هنگامی مخرب است که:

1. موجب تضعیف عزت نفس شود.
2. توجه را از فعالیت های مهم دور سازد.
3. موجب دو قطبی شدن افراد و کاهش همکاری شود.
4. منجر به رفتارهای مضر و غیر مسئولانه شود.
5. منبع اصلی مسأله یا مشکل را پنهان سازد.
6. مانع تصمیم گیری شود یا منابع و امکانات را از فعالیتها و تصمیمات مهم منصرف سازد.

مدیر از چه ابزار یا فنونی برای حل تعارض استفاده کند؟

• استراتژی اجتناب
• تقویت مشترکات کارکنان
• استفاده از قدرت (اجبار)
• به کارگیری استراتژی سازش (نرمی)
• به وجود آوردن زمینه مشارکت 
• مصالحه
• تدوین و طراحی دستورالعملهای وحدت آفرین (ایثار)
• توزیع عادلانه امکانات سازمانی 
• تغییر فلسفه ارزیابی عملکرد 
• گردش شغلی 
• اعتماد و احترام متقابل 
• استفاده از نظام پیشنهادات
• شفاف کردن ارتباطات سازمانی 
• تغییر روابط سازمانی 
• آموزش کارکنان

مطالعه کامل مطلب با دریافت مقاله «نقش مدیریت تعارض در ایجاد خلاقیت و بهبود نحوه عملکرد سازمان» از مأخذ