چندکارگی، خوب یا بد؟

انجام دادن چند کار با هم در یک زمان، خوب است یا بد؟ 
نکاتی پیرامون چندکارگی (multitasking)

 

به صورت کلی در روانشناسی توصیه کلی سنتی این بوده است که در هر بازه زمانی، تنها یک کار را انجام بدهیم. اما نتایج تحقیقاتی که در چند دهه اخیر انجام شده‌اند، نشان می‌دهد که ترجیح دادن تک‌کارگی یا چندکارگی، بیشتر یک امر سلیقه‌ای و درونی در افراد است. بعضی‌ها راحت‌تر هستند که در یک زمان واحد، تنها یک کار را انجام بدهند و بعضی‌ها هم وقتی می‌بینند که قادر به سر و سامان دادن به چند کار در یک زمان هستند، خشنود می‌شوند.

البته در همین جا باید نکته‌ای را در مورد چندکارگی تصریح کنیم: بیشتر اوقات چندکارگی به معنی واقعی آن اصلا وجود خارجی ندارد. یعنی ما تنها توهم چندکارگی را داریم و کاری که عملا انجام می‌شود این است که به سرعت از کاری به کار دیگر پرش می‌کنیم و این کار را به فرکانس بالایی انجام می‌دهیم. به عبارت دیگر خیلی وقت‌ها چندکارگی به معنی واقعی آن، عملا شدنی نیست. مثلا شمایی که هم سریال می‌بینید و هم وب‌گردی می‌کنید، به دفعات میزان توجه خود را به صفحه مانیتور و صفحه تلویزیون کم و زیاد می‌کنید و نمی‌توانید در آن واحد هر دو رسانه را مصرف کنید.

مشکل عمده در مورد چندکارگی، کاهش میزان عملکرد شناختی و توجه است. وقتی شما بین کارها پرش می‌کنید، میزانی از توجه خود را برای کار قبلی جا می‌گذارید. در مقام تشبیه، شما با این کار، شبیه سیستم کامپیوتری می‌شوید که میزانی از «رم» خود را در پس‌زمینه، صرف برنامه دیگری کرده است. واضح است که هر چه کارهای شما میزان توجه، حافظه، تصمیم‌گیری یا پردازش بیشتری را بطلبند، چندکارگی دشوارتر می‌شود.

 

با وجود اینکه ما می‌دانیم چندکارگی، می‌تواند عملکرد ما را کاهش بدهد، عملا ما در زندگی خود نمی‌توانیم از چندکارگی پرهیز کنیم. در این صورت چه کار می‌توانیم بکنیم که با چندکارگی بهتر کنار بیاییم؟

مطلب نخست: برنامه‌ریزی و مشخص کردن مهلت انجام دادن کارها

یکی از بهترین کارها داشتن برنامه و مشخص کردن زمان اتمام هر کار است. فرض کنید که شما کار پاسخ دادن به ایمیل‌های صبح را تمام کرده باشید و مشغول کار دیگری مثلا نوشتن یک مقاله شده باشید، در شرایط عادی، مقداری از توجه و ذهن شما هنوز پیش ایمیل‌هایی می‌ماند که منتظر پاسخ آنها هستید یا تصور می‌کنید که چقدر خوب بود، پاسخ مشروح‌تر و بهتری به یکی از آنها می‌دادید. بنابراین مقداری از عملکرد نوشتاری شما برای تمام کردن مقاله، کم می‌شود. اما اگر برای نوشتن مقاله، زمان مشخص کنید، مثلا مشخص کنید که حتما تا ساعت یازده و نیم صبح باید مقاله را تمام کنید، میزان سرگردانی ذهنی شما کمتر می‌شود.
بنابراین عادت کنید که برای کارهای خود مهلت زمانی تخصیص بدهید. شروع این برنامه‌ریزی ممکن است دشوار باشد، اما اگر چند روز به خودتان زحمت بدهید و این برنامه‌ریزی‌های زمانی را انجام بدهید، خواهید دید که عملکردتان در عین چندکارگی، چقدر بهتر خواهد شد.

 

مطلب دوم: چندکارگی در صورتی که کارها شبیه هم باشند، دشوار است، اما اگر نوع کارها با هم تفاوت داشته باشند، آسان‌تر است!

بر این اساس، وب‌گردی با کامپیوتر و چت کردن با گوشی، دشوار هستند. اما گوش کردن با رادیو یا یک کتاب صوتی و چت کردن، کارهایی هستند که آسان‌تر می‌شود انجام دادشان.
بنابراین برنامه‌ریزی کنید و کارهایی با جنس اندکی متفاوت را با هم به صورت چندکاره انجام بدهید.

 

مطلب سوم: برخی از کارها اگر به صورت چندکارگی انجام بشوند، به صورت متناقض، بهتر انجام می‌شوند.

چندکار هم زمان (multitasking)

مفهوم چندکارگی یا موازی‌کاری

شاید شما هم جز کسانی باشید که معمولا چند صفحه روی دسکتاپ شما باز است و از اینکه به طور همزمان هم به ایمیل‌هایتان پاسخ می‌دهید و هم با دوستانتان چت می‌کنید احساس غرور می‌کنید! ممکن است همزمان با صحبت تلفنی در شرکت، جواب دوستانتان را هم در گروه‌های تلگرامی بنویسید. احتمالا هنگام مطالعه هم موبایلتان را در کنار خود دارید تا همزمان از آخرین اخبار روز دنیا اطلاع داشته باشید و منتظر نوتیفیکیشن پیام‌ها و آخرین پست‌های دوستان‌تان در شبکه‌های اجتماعی می‌مانید.

به انجام چندکار به طور همزمان چندکارگی یا موازی‌کاری می‌گویند. بسیاری از افراد، چندکارگی را یک مهارت مهم می‌دانند و کارمندانی که توانایی انجام چندکار را به طور همزمان دارند مورد تحسین کارفرمایان خود قرار می‌گیرند. مفهوم چندکارگی همواره کنار توجه و تمرکز مطرح می‌شود.

مغز و چندکارگی

تحقیقات نسبتا جدیدی که در دانشگاه‌های پرینستون و استنفورد صورت گرفته زوایای تازه‌ای از بحث انجام کارهای موازی را برای ما شفاف کرده است. بر خلاف تصور ما مغز برای انجام کارهای موازی طراحی نشده است. اگر چه بخش‌هایی از مغز به صورت ناخودآگاه، قسمتی از فعالیت‌های عادی و ساده ما را مدیریت می‌کنند اما زمانی که نیازمند توجه و تمرکز هستیم، امکان توجه همزمان به بیش از یک موضوع وجود ندارد.

خب شاید شما با خواندن این جمله بگویید که می‌توانید به طور همزمان کارهای زیادی را انجام دهید، مثلا همزمان با همکارتان صحبت می‌کنید و ایمیل‌تان را هم چک می‌کنید!

مغز در لحظه فقط به یک موضوع توجه می‌کند

 زمانی که احساس می‌کنیم همزمان به چند موضوع مختلف توجه داریم، در واقع داریم به  صورت مکرر و با سرعت زیاد، مرکز توجه خود را بین موضوعات مختلف جابه‌جا می‌کنیم.

چندگارگی ممکن است مثل انجام دادن چند کار در یک زمان به نظر برسد اما اینطور نیست. شما با این کار فقط توجه‌تان را مدام از این کار به آن کار معطوف می‌کنید. این کار تمرکز شما را ضعیف کرده و انرژی‌تان را هدر می‌دهد. در حقیقت انجام دادن یک کار در یک زمان کارآمدتر و موثرتر است و شما می توانید هرکار را سریع تر و بهتر تمام کنید. چندکارگی مانع توجه و تمرکز است. در چندکارگی شما توجه‌تان را به روی چیزهای مختلف جا‌به‌جا می‌کنید و طولانی مدت و عمیق بر روی یک کار تمرکز نمی‌کنید.

تغییر مرکز توجه برای سیستم شناختی مغز، ساده و کم‌هزینه نیست و حتی وقتی متوجه نمی‌شویم، مغز برای اینکار هزینه‌های متعددی را پرداخت می‌کند. محققان پی بردند کسانی که به صورت معمول در معرض بمبارانی از اطلاعات از چندین و چند مسیر هستند، در مقایسه با آن افرادی که اول یک کار را تمام می‌کنند و بعد به سراغ کار بعدی می‌روند، نه قادرند به همان خوبی حواس‌شان را به کاری جمع کنند، نه از حافظه‌ی خوبی برخوردارند و نه اینکه موقع محول شدن یک وظیفه‌ی جدید عملکرد قابل قبولی نشان می‌دهند.

همه نوشته در اینجا بخوانید

مدیریت زمان چیست؟

مدیریت زمان، یعنی زمان خود را به‌طور مؤثر به فعالیت‌های مناسب اختصاص دهیم. مدیریت مؤثر زمان، به افراد اجازه می‌دهد تا بر اساس اولویت‌های خود، فاصله‌های زمانی خاصی را به فعالیت‌های خاصی اختصاص دهند. به‌عبارت دیگر، اینکه چگونه زمان را مدیریت کنیم یعنی اینکه از وقت خود، به بهترین شکل استفاده کنیم، زیرا وقت همیشه محدود است. 

در مدیریت زمان مشخص می‌کنید که کدام فعالیت مهم‌تر است و چه مدت زمانی را باید به آن اختصاص دهید، کدام کار را باید زودتر انجام دهید و کدام کار را بعدا نیز می‌توانید انجام دهید. مدیریت زمان نه‌تنها در سازمان‌ها، بلکه در زندگی شخصی ما نیز نقش مهمی را ایفا می‌کند.